Zmiany w Kodeksie pracy w związku z wprowadzeniem instytucji zarządu sukcesyjnego

W dniu 25 listopada 2018 roku wejdzie w życie ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku („Ustawa”) o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U.2018.1629 z dnia 2018.08.24). Zarząd sukcesyjny jest nową instytucją, której istota polega na tymczasowym zarządzaniu przedsiębiorstwem przez zarządcę sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG. Ma on więc na celu zapewnienie ciągłości działania przedsiębiorstwa po śmierci przedsiębiorcy. Ustawa wprowadza również zmiany do Kodeksu pracy dotyczące wygaśnięcia umowy o pracę w przypadku śmierci pracodawcy.

W obecnym stanie prawnym, zgodnie z art. 63² Kodeksu pracy zasadą jest, że z chwilą śmierci pracodawcy wygasają umowy o pracę zawarte z jego pracownikami. Jedynym wyjątkiem jest przejście zakładu pracy na nowego pracodawcę na zadach określonych w art. 23¹ Kodeksu pracy.

Ustawa wprowadza drugi wyjątek, w związku z którym umowy nie wygasną również w razie  ustanowienia zarządu sukcesyjnego z chwilą śmierci pracodawcy. Tak więc jeżeli pracodawca przed śmiercią wyznaczy zarządcę sukcesyjnego, po jego śmierci umowy będą automatycznie kontynuowane i wygasną dopiero z chwilą wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, chyba ze dojdzie do przejęcia zgodnie z art. 23¹ Kodeksu pracy. Oznacza to, że w praktyce śmierć pracodawcy nie wywrze skutku na umowy z pracownikami.

Jeżeli pracodawca nie wyznaczy za życia zarządcy sukcesyjnego umowy o pracę wygasają, co do zasady, z upływem 30 dni od śmierci pracodawcy lub, w przypadku umów na czas określony, z upływem czasu na jaki zostały zawarte, o ile moment rozwiązania przypada przed upływem 30 dni od śmierci pracodawcy. Zgodnie z nowo dodanym §5 artykułu 65 Kodeksu pracy osoby wymienione w art. 14 Ustawy, czyli małżonek przedsiębiorcy, spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy, zapisobierca windykacyjny, którym zgodnie z ogłoszonym testamentem przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku, mogą zawrzeć pisemne uzgodnienie z pracownikami, zgodnie z którym do momentu powołania zarządcy albo wygaśnięcia uprawnienia do jego powołania stosunek pracy będzie kontynuowany na dotychczasowych zasadach, lub też porozumienia o wcześniejszym rozwiązaniu umów.

Co ważne, zgodnie z nowo dodanym art. 65 § 8 Kodeksu pracy, czas pomiędzy śmiercią pracodawcy a wygaśnięciem umowy o pracę lub podpisaniem porozumienia, o którym mowa powyżej, jest czasem usprawiedliwionej nieobecności pracownika, za który nie przysługuje mu wynagrodzenie.

Nowo wprowadzony § 12 zapewnia pracownikowi zatrudnienie przez zarządcę sukcesyjnego na poprzednich warunkach, jeżeli  jego umowa wygasła z powodu śmierci pracodawcy i jeżeli zgłosi on zamiar zatrudnienia w ciągu miesiąca od ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Agnieszka Orzeł