Zakaz konkurencji przy umowie zlecenia

Zakaz konkurencji, zarówno  w trakcie, jak i po rozwiązaniu stosunku zatrudnienia, stał się ostatnio bardzo popularną metodą wykorzystywaną przez pracodawców w celu zabezpieczenia ich interesów. O ile nie ma wątpliwości, czy i na jakich zasadach zakaz konkurencji jest dopuszczalny w stosunku do pracowników, o tyle na gruncie stosunków cywilnoprawnych, takich jak umowa zlecenia, kwestia ta może budzić wątpliwości.

             Kodeks cywilny regulujący kwestie związane z umową zlecenia nie odnosi się wprost do zakazu konkurencji w ramach tej umowy. Nie oznacza to jednak, że zakazu konkurencji, zarówno w trakcie zatrudnienia, jaki po jego ustaniu, nie można zawrzeć przy okazji umowy zlecenia. Uprawnienie takie wynika z zasady swobody umów wyrażonej w art. 353(1) Kodeksu cywilnego. Opinię tę potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 września 2003 roku podjęty w sprawie o sygnaturze akt: III CKN 579/01. Jeżeli więc strony zgodnie postanowią w ramach zawieranej umowy zlecenia, że zleceniobiorca zobowiązany jest do przestrzegania zakazu konkurencji, to zleceniobiorca zakaz ten będzie musiał respektować zgodne z zasada pacta sunt servanda.

             Trzeba jednak zwrócić uwagę, że przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych ograniczeń co do treści cywilnoprawnego zakazu konkurencji nie oznacza, że może on być kształtowany w sposób zupełnie dowolny. Wspomniany przepis art. 353(1) Kodeksu cywilnego stanowi bowiem, że ze swobody umów nie korzystają stosunki prawne sprzeczea z zasadami współżycia społecznego. Za takie można przykładowo uznać zakazy konkurencji ustalające wynagrodzenie dla zleceniobiorcy na zbyt niskim poziomie bądź nie przewidujące go wcale, podobnie jak zbyt długie lub nieograniczone czasowo zakazy konkurencji, albo zakazy obejmujące bardzo szeroki, nieuzasadniony zakres podmiotów. Takie umowy mogą zostać uznane za naruszające zasady współżycia społecznego i, co za tym idzie, za nieważne.

             Podsumowując, nie ma przeciwwskazań, aby zawrzeć umowę o zakazie konkurencji w trakcie obowiązywania umowy zlecenia, a także po jej zakończeniu. Należy jednak pamiętać, że tego typu umowy podlegają ograniczeniom wynikającym z zasad współżycia społecznego i z tego względu ich treść musi być kształtowana przy uwzględnieniu interesu obu stron stosunki – zleceniodawcy i zleceniobiorcy.

Paula Nowak