Korzystniejsze zasady ustalania kapitału początkowego z FUS

5 sierpnia br. prezydent Bronisław Komorowski podpisał nowelizację ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nowe przepisy wprowadzają korzystne zmiany w zakresie zasad obliczania kapitału początkowego osób, które przed 1999 rokiem posiadały niepełne lata ubezpieczenia. 

Ustalenie wartości kapitału początkowego jest niezbędne do obliczenia wysokości emerytury dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, które przed dniem 1 stycznia 1999 roku, tj. wejściem w życie tzw. „nowej” ustawy emerytalnej, pracowały dłużej niż 6 miesięcy. 

Zgodnie z obowiązującymi zasadami, kapitał początkowy ustala się na dzień 1 stycznia 1999 roku, zaś jego wartość zależy od długości udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych wykazanych przez ubezpieczonego przed tą datą. Dla obliczania kapitału początkowego ZUS bierze pod uwagę wynagrodzenia z 10 kolejnych lub 20 wybranych lat kalendarzowych pracy ubezpieczonego – w zależności od tego, która opcja jest dla przyszłego emeryta bardziej korzystna. ZUS następnie porównuje zarobki z wybranych lat kalendarzowych do przeciętnych wynagrodzeń obowiązujących w tych latach, zaś sumę uzyskanych wskaźników dzieli przez liczbę lat uwzględnianych przy obliczeniach. Tak uzyskany wskaźnik wysokości podstawy kapitału początkowego ZUS mnoży następnie przez kwotę bazową obowiązującą w II kwartale 1998 roku i otrzymuje podstawę wymiaru kapitału początkowego. Jego wysokość, podobnie jak to jest w przypadku składki na ubezpieczenie emerytalne, ewidencjonuje się na indywidualnym koncie każdego ubezpieczonego.  

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej, jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym jedynie przez część miesięcy tego roku, to do obliczenia stosunku wynagrodzenia uzyskanego w tym roku do przeciętnego wynagrodzenia przyjmowana będzie kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (ogłoszonego za ten rok kalendarzowy) odpowiadająca liczbie miesięcy, w których zainteresowany pozostawał w ubezpieczeniu, a nie obejmująca cały rok – jak miało to miejsce dotąd. Przełoży się to na wyższy wskaźnik zarobków do przeciętnej płacy w stanowiącym podstawę ustalenia kapitału początkowego niepełnym roku kalendarzowym pracy ubezpieczonego, a tym samym wyższą emeryturę.  

Ponowne ustalenie kapitału początkowego według zasad nowej regulacji znajdzie zastosowanie zarówno wobec przyszłych, jak i obecnych emerytów i odbywać się będzie głównie na wniosek osoby uprawnionej. Jeżeli natomiast osoba uprawniona nie wystąpi z wnioskiem o ponowne ustalenie kapitału początkowego, ZUS z urzędu dokona stosownych obliczeń, o ile ich dokonanie będzie korzystniejsze dla ubezpieczonego. Zgodnie z nowelizacją ZUS ma 60 dni na wydanie decyzji w sprawie ponownego ustalenia wysokości emerytury, z uwzględnieniem kapitału początkowego, licząc od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji. 

Zmiany wejdą w życie już 1 października 2013 roku.

Kinga Nastałek-Fałowska
Aplikant radcowski