Projekt zmian odnośnie minimalnego wynagrodzenia

Czujemy się zobligowani, aby włączyć się do dyskusji na temat planowanych zmian w zakresie minimalnego wynagrodzenia. Ingerencja ustawodawcy w stosunki pracy jest jak najbardziej uzasadniona, gdyż przyświeca mu cel w postaci ochrony pracowników przed nieuzasadnionym wyzyskiem.

Nie znajdujemy jednak uzasadnionej podstawy do wprowadzania minimalnego wynagrodzenia ustalanego przy umowie zlecenia, czy świadczenia usług. Umowa zlecenia uregulowana jest w kodeksie cywilnym, którego główną i fundamentalną regułą w zakresie prawa zobowiązań jest zasada swobody umów. Zgodnie z art.  353¹ kodeksu cywilnego strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Wyrażona w omawianej zasadzie wolność kontraktowania polega na swobodzie kontrahentów w zakresie samej decyzji o zawarciu danej umowy, ustaleniu jej elementów i warunków wykonania oraz wprowadzenia możliwości jej rozwiązania.

Granicą swobody są zatem natura stosunku prawnego, zasady współżycia społecznego jak również powszechnie obowiązujące przepisy prawa. Planowane zmiany mają na celu ustanowienie dodatkowej granicy w postaci ustalenia sztywnego minimalnego wynagrodzenia zleceniobiorców.

Co więcej, na przedsiębiorcę, na rzecz którego wykonywane ma być zlecenie, projekt ustawy nakłada co do zasady obowiązek prowadzenia pisemnej ewidencję liczby godzin przepracowanych przez osobę fizyczną przyjmującą zlecenie lub świadczącą usługi albo przez osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą i osobiście świadczącą usługi.

Projektowane przepisy upoważniają Państwową Inspekcję Pracy do kontroli przedsiębiorców w zakresie przestrzegania obowiązku ustalania minimalnego wynagrodzenia zleceniobiorców i prowadzenia ewidencji czasu wykonywania zlecenia oraz nakładają sankcję w postaci grzywny do 1 000,00 do 30 000,00 złotych.

Pod nowymi przepisami rozróżnienie pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy i pracy świadczonej na podstawie umowy cywilnoprawnej będzie jeszcze trudniejsze, co wiąże się z oczywistymi konsekwencjami.

Abstrahując w tym miejscu od intencji ustawodawcy i celów, którymi się kieruje, wprowadzenie ustawowego obowiązku w zakresie ustalania przez strony umowy cywilnoprawnej minimalnego wynagrodzenia stanowi niewątpliwe odejście od zasady swobody umów.

Ustawodawca zamierza narzucić bowiem sposób ustalenia jednego z najistotniejszych elementów umowy, jakim jest wysokość wynagrodzenia. Czy w takim razie to oznacza, że umowa zlecenia nie może być nieodpłatna. Warto bowiem zauważyć, że kodeks cywilny w art. 735 §  stanowi, że jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Ustawodawca zatem dopuścił możliwość umówienia się przez strony do nieodpłatnego wykonania zlecenia przez zleceniobiorcę.

Anna Rogowska
Radca prawny